Nội dung Nghị quyết 01/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
Ngày 16/05/2024, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP nhằm hướng dẫn việc áp dụng một số quy định của pháp luật trong giải quyết các vụ việc về hôn nhân và gia đình. Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, đưa ra những hướng dẫn cụ thể cho các cơ quan tư pháp trong việc xử lý các vụ án liên quan đến ly hôn, nuôi con, phân chia tài sản, và các vấn đề khác về gia đình. Dưới đây là các điểm chính và những nội dung nổi bật của Nghị quyết:
1. Quy định về quyền yêu cầu ly hôn của người chồng:
Khoản 3 Điều 51 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định rằng người chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong các trường hợp vợ đang có thai, sinh con, hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Nghị quyết 01/2024 làm rõ các điều khoản này như sau:
- “Đang có thai”: Được xác định là thời gian từ khi người vợ mang thai cho đến lúc sinh con hoặc thời điểm đình chỉ thai nghén, theo xác nhận của cơ sở y tế có thẩm quyền.
- “Sinh con”: Gồm các trường hợp như người vợ đã sinh con nhưng không nuôi con trong thời gian dưới 12 tháng tuổi, con chết khi dưới 12 tháng tuổi, hoặc việc thai kỳ phải chấm dứt từ 22 tuần tuổi trở lên.
- “Nuôi con dưới 12 tháng tuổi”: Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn nếu vợ đang nuôi con, không phân biệt con đẻ hay con nuôi, kể cả trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.
2. Hướng dẫn về quyền khởi kiện yêu cầu ly hôn sau khi bị bác đơn:
Nghị quyết 01/2024 không còn duy trì quy định về việc hạn chế quyền yêu cầu ly hôn trong một khoảng thời gian nhất định sau khi đơn yêu cầu ly hôn bị tòa án bác bỏ. Trước đó, Nghị quyết 02/2000 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao yêu cầu người đã bị bác đơn ly hôn chỉ có thể nộp đơn yêu cầu ly hôn mới sau một năm kể từ ngày bản án hoặc quyết định bác đơn có hiệu lực pháp luật.
Điều này có nghĩa là:
- Khi có yêu cầu ly hôn mới sau khi đơn ly hôn trước bị bác, tòa án không còn được quyền trả lại đơn khởi kiện với lý do chưa đủ thời gian 1 năm như quy định trước đây. Tòa án phải tiếp nhận và xử lý đơn theo quy định hiện hành của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
3. Các quy định bổ sung và thay đổi so với Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
- Nghị quyết 01/2024 làm rõ và bổ sung các khái niệm và quy định trong việc giải quyết các vụ việc về ly hôn, nuôi con và chia tài sản.
- Quy định mới này đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên trong hôn nhân, đặc biệt là trong việc bảo vệ quyền lợi của trẻ em và các bên yếu thế trong gia đình.
Lý do quan trọng của Nghị quyết:
Nghị quyết 01/2024 được ban hành nhằm đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ trong việc áp dụng các quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình. Nó giúp:
- Giải quyết các vụ việc liên quan đến hôn nhân và gia đình một cách công bằng và minh bạch.
- Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan, đặc biệt là quyền lợi của phụ nữ và trẻ em.
- Đảm bảo sự ổn định và hài hòa trong gia đình và xã hội, góp phần vào việc xây dựng một xã hội văn minh và phát triển bền vững.
Nghị quyết này phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận và xử lý các vấn đề pháp lý liên quan đến hôn nhân và gia đình, đồng thời nâng cao hiệu quả và công bằng trong việc giải quyết các tranh chấp.
